donderdag 24 april 2008

Waar boeken kampioen in zijn


Een tijd geleden zag ik de film 'Lady Chatterley'. Uiteraard is die gebaseerd op het beroemde boek; althans, op de derde versie daarvan. Ik vond het een prachtige film, en was blij dat hij van Franse makelij is, want erotiek en Engelsen: het blijft een lastige combinatie. Of de film beter is dan het boek zou ik niet weten. Daarvoor zou ik dat boek eerst moeten lezen. En of het daar van komt? Ik heb alweer een stapel debuten liggen. En van Paul Austers oeuvre resteren ook nog twee titels.

Wel zette de film me aan het denken over de vraag waar boeken beter in zijn dan films, en andersom. Een eerste categorie dient zich meteen aan: films zijn beter in seks dan boeken. Hoe je in een boek de edele schaamdelen benoemt is bijvoorbeeld al zo sfeerbepalend dat daar je daar nauwelijks overheen kunt virtuozen, als schrijver. Kies je het directe, het bedekte, het urologisch-gynaecologische? Voor je het weet is het porno, een Bouquetreeksroman of een voorbereiding op het artsexamen. En de verstrengelingen en gebaren, ook zoiets. Probeer dat maar eens in woorden. Benen raken verstrikt, polsen gedraaid, ruggen ontwricht, en algauw is de stemming weg. Licht uit, en slapen.

Maar boeken komen sterk terug als het gaat om duursport. Afzien tijdens poolreizen bijvoorbeeld. Er is best een aardige verfilming van de avonturen van Shackleton (met Kenneth Branagh), maar lees Roland Huntford over diezelfde reis, en je weet dat de film het hopeloos aflegt.

Dagenlang hetzelfde doormaken, op een ijsvlakte of in een boot, dat wordt al snel vrij saai om naar te kijken. Jaja, daar lopen ze weer, met die slee. Zo te zien is hij nog steeds zwaar. En o jee, nu gaat het ook weer sneeuwen. Gaap. Word je echter toegelaten in de hoofden van onze helden, door woorden, dan kan elke vorm van lijden worden meebeleefd, en wordt de verergering, dag na dag, een spannend verhaal.

Geen wonder dat ze in de verfilming van 'Touching the void', van bergbeklimmer Joe Simpson, de mannen zelf aan het woord lieten. De beelden vormden overigens wel een welkome aanvulling, want hoe het nou precies zat met al die kloven en hellingen, dat was mij al lezend toch niet zo duidelijk geworden.

Films zijn wel weer stukken beter in aan het huilen maken. Sinds het aapje Jolie Coeur in 'Alleen op de wereld' doodging, is het echte huilen om een boek bij mij wel zo'n beetje over. Sommige scenes grijpen me bij de keel, maar gebiggel van tranen? Dat gebeurt zelden. Bij film is dat anders. Zien lijden: het roept een haast fysiologische reactie op. Die natuurlijke empathie mis je in een boek. En vlak ook de invloed van muziek niet uit.

Misschien moeten boeken vergezeld worden van een soundtrack, om de emotie tijdens het lezen wat aan te zetten? Bij poezie doen ze dat al lang. Daar heet dat dan een lied. Nu proza nog! Ik ben voor het alternatieve audioboek. En de seksscenes worden op dvd bijgeleverd. Nee, niet alvast kijken. Hem er pas in doen als je op de bladzijde bent waar woorden het afleggen tegen beelden.

9 opmerkingen:

Anoniem zei

ik blijf in de lach schieten over de 'urologisch-gynaecologische' seksbeschrijving. Medische encyclopedie ernaast en laat je maar eens lekker gaan op papier!

Anoniem zei

Te lang niet gekeken, bijna vergeten.
Hoe heb je het plaatje gecomponeerd dat bij je 'stuk' staat? Heb jij Robert MacFarlane's boek gelezen? Hoe kom je daar zo bij. Zijn oorspronkelijke
"Mountains of the Mind", vond ik interessant en mooi geschreven. Voor mij zijn vertalingen te vaak half-boeken.

Anoniem zei

Ik ga het proberen, Marina! Alleen ga je van medische ensieclopies altijd allerlei pijntjes voelen. Ja, Rob, ik heb het boek gelezen; het past in mijn verzameling pool- en bergsportliteratuur. Foto is een kwestie van wat boeken in huis hebben, een versteende boomstam (uit Utah) die toevallig ook een aardige spiegeling laat zien, en dan je nek maar draaien om de gewone tafel waar het allemaal op ligt er niet op te krijgen!

www.martinemussies.nl zei

Goed geschreven en ben het met je eens. Zeg zovaak: het boek is niet beter dan de film, de film is niet beter dan het boek, ze zijn daarvoor allebei te anders. ;) Liefs x MM

Anoniem zei

wat ik zocht, bedankt

Mirjam zei

Hoi Pauline! Ik weet niet of je dit nog leest, maar wilde even wat van me laten horen. Ik zag gisteren in de boekwinkel je nieuwe boek. Ik herinnerde me toen je blog, vandaar mijn reactie hier. Ik heb je boek uiteraard meteen gekocht. Ik ben heel benieuwd! Ik woon trouwens ondertussen ook niet meer in D.! We zijn een half jaar geleden naar Zuid-Limburg verhuisd. Groetjes, hoop dat alles goed gaat met je! Mirjam Beckers

Pauline Slot zei

Ha Mirjam,

Dank voor je bericht; leuk om van je te horen! Veel succes met de inburgering in Limburg!

hartelijks,
Pauline

Marleen Mulleners zei

Pauline Slot wat schrijf jij toch een prachtige boeken! Ik geniet erg van "En het vergeten zo lang". Daaraan voorafgaand had ik trouwens "Zuiderkruis" nog een keer herlezen (voor de 4de keer) en weer opnieuw was ik er door geƫmotioneerd. Ik hoop dat er nog veel boeken van jou mogen volgen.

annelies steenbrink zei

Door een tip in de Libelle heb ik het prachtige boek over Maruca gelezen. Uit het nawoord is me niet duidelijk of je geen nazaten van de Hagenaars hebt gevonden of dat ze geen contact wilden. Mocht het eerste het geval zijn: ik werkte in de jaren 70 voor de in Indonesiƫ geboren drs JMC Hagenaar, die bij het overlijden van Neruda opmerkte dat Neruda's vrouw verre familie van hem was. Drs Hagenaar is al jaren geleden overleden, maar zijn vrouw en kinderen leven nog, ik kan je het mailadres van z'n zoon geven als dat nog zin heeft...
met vriendelijke groet,
annelies steenbrink, walf.steenbrink@planet.nl