De zee hield ons een glas vol koude voor

Is het noodzakelijk om een plaats bezocht te hebben als je erover wilt schrijven? Vestdijk bediende zich van reisgidsen, en bleef het liefst opgepot zitten in zijn huis in Doorn. De bekleding van stoelen en banken hield hij smetteloos door plastic beschermhoezen. Als dat je uitvalsbasis is, wordt zelfs Maarn al snel een exotische bestemming. En de wereld verkennen: daar is op die manier geen beginnen aan.

Voor mij is bezoeken van de lokatie waar een roman zich afspeelt altijd belangrijk geweest. 'Zuiderkruis' was het resultaat van een reis die op een vlucht leek. Terugkeren naar Nederland werd gemakkelijker toen ik ging schrijven over reizen als vlucht. Voor 'Blauwbaard' bezocht ik Pompei, voor 'Tegenpool' reisde ik per schip langs de Noorse kust. Niet dat wat ik op die reizen beleefde onbewerkt in de boeken terechtkwam. Maar ik had de ervaring nodig.

Ook dit keer zal ik erop uit trekken. Toch vraag ik mij af of ik ook over Maruca Reyes zou kunnen schrijven zonder de plaatsen te bezoeken waar zij met Neruda is geweest. Toen de jonggehuwden nog in Batavia woonde, ontsnapten ze soms aan de diplomatieke verplichtingen, reisden over Java, lazen sonnetten van Shakespeare met uitzicht op de restanten van de vulkaan Krakatau. Die rijzen loodgrijs op uit de diepblauwe zee, met een decoratieve grijsblauwe rookpluim, om het af te maken.

Ik heb er een prachtige foto van gezien, op de site van SNP, die daar een 'individuele bouwsteen' aanbiedt, voor een hedendaagse wandelvakantie. Meer heb ik misschien niet nodig. Ik weet nog goed hoe tropische hitte voelt. Ik heb meer over zee uitgekeken dan menig vissersvrouw. Via Limewire haal ik zo de geluiden van een regenwoud binnen, compleet met irritant snerpende krekels, en af en toe een verfrissende bui. Kan ik het daar niet mee doen?

En dan lees ik deze regels van Neruda, uit de bundel 'De verzen van kapitein', vertaald door Fred de Haas:

Weet je nog
dat we 's winters
op het eiland kwamen?
De zee hield ons
een glas vol koude voor.

Ze komen uit 'Bruiloftslied', en zijn geinspireerd door een andere bruid dan Maruca. Dat maakt niet uit. Ik weet weer dat de zee alleen een glas vol koude kan zijn voor wie 's winters op een eiland komt.