Pillow talk

Vandaag bezocht ik voor de tweede keer David Schidlowsky. Ditmaal was er ruimte om te speculeren. Waarom dacht Maruca dat zij en Neruda weer samen zouden komen, na de dood van hun dochter, terwijl hij zich, zonder haar medeweten, in Mexico al van haar had laten scheiden? Was zij naief, wanhopig, verblind? Of was hij in zijn contact met haar ambigu als in zijn beste poezie? En hoe noem je dubbelzinnigheid, zo geprezen in de kunst, als het niet om de literatuur gaat maar om het leven? Lafheid? Ach, de liefde. Waar is zij goed voor? John Carey: geef daar maar eens antwoord op.

Schidlowsky vertelde hoe hij als kind van vijf, zes bij Neruda en zijn derde vrouw Mathilde aan huis kwam, op Isla Negra. Hij herinnert zich de man als een goedmoedige beer, maar was meer onder de indruk van de kleine hondjes die er ook rondliepen. Vrouwen hadden daarentegen alleen oog voor de beer. Nerdua had een grote aantrekkingskracht en hij zette zijn magnetisme nooit uit. Wat zocht hij bij de vrouwen die op hem kwamen afgevlogen?

Arthur Schnitzler vatte de mogelijkheden later op de dag kort en krachtig samen, in het Literaturhaus, waar Pieter en ik koffiedronken in de tuin. Ik keek alvast af hoe je je als intellectuele vrouw van boven de vijftig het beste kunt kleden en kappen, aangezien ik binnenkort 47 word. We deden de boekhandel, waar ik voor het eerst in Berlijn een plankje Engelstalige boeken vond (en heel onlogisch twee vanuit het Duits in het Engels vertaalde bandjes Sebald kocht: 'The emigrants' en 'On the natural history of disaster').

Toen liep ik het hoofdgebouw in, en trof daar op een sofa een aansprekend citaat uit het dagboek van Arthur Schnitzler - dat op een zwartfluwelen kussen was afgedrukt. De vreemde dingen die kunnen gebeuren met wat iemand ooit in de beslotenheid van zijn werkkamer voor zichzelf noteerde. Maar laat ik niet klagen, want Schnitzlers woorden vatten mooi het dilemma samen als je het liefdesleven van Neruda wilt duiden: 'Ich brauche - Liebe. Oder vielleicht nur Abwechslung.' Al is er misschien nog een derde mogelijkheid: verlangen naar beide.